Waarom vergeten we groenten?
Bloemkool, broccoli, witlof, zuurkool, boerenkool, peentjes, kroten, rode kool, sla, komkommer, tomaat, paprika, radijs… allemaal groenten waarmee ik ben opgegroeid. Die ik gewend ben te eten en waarvan mijn moeder me met de paplepel ingegoten heeft hoe ik ze kan bereiden. Voor ‘vergeten groenten’ als pastinaak, schorseneren, palmkool, postelein, meiknollen en aardpeer is het aandachtsgebied in mijn brein niet van thuis uit ontwikkeld. Laatst vroeg ik me af waarom vergeten groenten toch zo vergeten worden en of kiezen voor de kortste weg kan bijdragen aan meer variatie in ons dagelijkse eten.
Marja van der Ende
Vraag en aanbod
Wij mensen zijn gewoontedieren. Als we van huis uit iets niet gewoon zijn te doen, zullen we het in ons volwassen leven ook niet zo gauw uitproberen. Komen twee mensen samen in een nieuw huishouden, dan zal de keuken zich verrijken door de mix van achtergronden. Of verarmen wanneer een groente niet bevalt bij een van beiden. De groenten die dan op het boodschappenlijstje terecht komen, zijn in de huidige tijd van gemak meestal gericht op ‘snel kunnen bereiden’ en dus ook op ‘al weten hoe te bereiden’. Dus blijven we in oude patronen vervallen.
In de periode voordat ik het fietsen voor mijn eten bij boer en teler ontdekte, leefde ik ook op die gemak-stand. Toch zat me dat langer geleden al enige tijd dwars. In de supermarkt waar ik mijn dagelijkse boodschappen haalde, was weinig variatie te vinden wat betreft de soorten groenten. Hoewel? Eerlijk gezegd: misschien lagen die vergeten groenten er wel, maar precies in mijn blinde hoek. Het lastige is dat een supermarkt inkoopt en tentoonstelt op basis van populariteit. Dus als die vergeten groenten niet door de consument gekocht worden, zullen ze minder ingekocht worden en meer en meer uit het zicht verdwijnen.
Ommekeer?
Door buiten de supermarkt te gaan shoppen, ben ik andere schappen met andere inhoud tegen gekomen, dan ik gewend was. Nog steeds de voor mij bekende groenten, maar ook heel veel andere soorten die vóór die tijd nog niet in mijn boodschappenkarretje belandden. Pompoen, courgette, aubergine, raapstelen, Romanesco kool, ramanas, asperges… omdat het bij de telers en boerderijwinkels zelf meer onder de aandacht wordt gebracht, komt het bij mij vanzelf op mijn bord te liggen. Toch zijn dit nog niet de echte vergeten groenten. En hoewel ook deze bij de bezochte locaties worden aangeboden, ik vergeet ze in mijn winkelmandje te doen.
Wat is dat toch met mij? Wat zorgt ervoor dat ik de vergeten groenten ook vergeet? Ik kan zo wel een aantal redenen opnoemen: ik heb nooit geleerd hoe ik het moet bereiden, ik weet niet waar ik het kan kopen, er is in de buurt geen of weinig aanbod.
Maar wat mij echt tegenhoudt: ik weet niet of ik het lust. Ik was vroeger al een ontzettende zeur met bepaalde groenten als spruitjes, boerenkool en prei en paprika in de spaghetti. Grote bonje aan de eettafel als ik mijn ongenoegen in de vorm van “ik lust dat niet” uitte. Nu eet ik bijna alles wat mijn moeder ons toen voorschotelde, hoewel prei nog steeds heel veel weerstand geeft. Vanuit mijn vak als therapeut voor onder andere mensen met gedragsproblemen weet ik dat emotionele of traumatische ervaringen rond bepaalde voedingsmiddelen zelfs tot allergieën kan leiden. En aan die prei zit zo’n emotionele gebeurtenis vast, dus prei is niks voor mij.
Om de blamage op mijn eigen bord te voorkomen, zet ik de stap dus niet om iets onbekends zomaar te bereiden, tenzij ik aan mijn handje meegenomen word en het eens bij een ander eet of in een restaurant als verrassend lekkere bijlage. Om dan vervolgens nog naar huis te gaan met het idee dat alleen een chef-kok dit zo lekker kan bereiden. Alle kookboeken in mijn kast ten spijt, ik blijf terugvallen in mijn oude patronen.
Waarom vergeten anderen vergeten groenten?
Om te ontdekken of ik de enige rare snuiter ben rondom dit onderwerp, heb ik in mijn Facebookgroep Fietsen voor m’n eten – Westland een poll geplaatst. De vraag was: ‘Waarom worden vergeten groenten door jou vergeten?’. En daar werd gretig op gereageerd. De nummer 1 met maar liefst 65% van de stemmers bevestigde mijn eigen vermoeden: ‘ik heb nooit geleerd hoe ik het moet bereiden’.
Zo’n 25% van de stemmers weet niet waar de vergeten groenten te koop zijn en 18% geeft aan dat er in de buurt geen tot weinig aanbod is. Dat is natuurlijk een onderzoekje waard, dat mij zeker gaat motiveren. Waar kan ik in mijn omgeving vergeten groenten kopen en is het inderdaad zo dat er weinig aanbod is?
Aan de poll konden ook antwoorden toegevoegd worden. Zo benoemde een van de stemmers dat er te weinig reclame gemaakt wordt om de vergeten groentesoorten onder de aandacht te brengen. Daarentegen gaf slechts 4% van de stemmers aan nog nooit van de genoemde soorten gehoord te hebben. 6% gaf aan wel sommige soorten te kennen, maar nog nooit gegeten te hebben. En slechts 6% van de mensen die de bereiding wel geleerd hebben, gaf aan dat het bereiden te lang duurde of te ingewikkeld was. Dus op het gebied van bekendheid met het product en de bereiding, zien we lage aantallen. Nu is onze groep niet echt representatief voor de hele bevolking, maar het zegt wel wat.
En dan mijn eigen grootste weerstand: mijn angst dat ik het niet lust. Hoeveel anderen lusten deze groenten niet? Van alle stemmers die de groenten wel kennen of gegeten hebben, gaf slechts 5% aan de groenten niet te lusten. Nog een puntje van motivatie voor mij om dit zelf te gaan ontdekken, hoewel over smaak natuurlijk niet te twisten valt, laat staan in cijfers van enige betekenis is uit te drukken.
Populariteit
Ook gaf iemand in de poll aan ‘dat het niet voor niks is dat deze groenten vergeten worden’. Toen ik verder vroeg naar de redenen, kreeg ik als antwoord: “Omdat er betere alternatieven zijn. Beter van smaak, beter te bereiden, makkelijker te kweken, enz enz.”. Misschien is dat wel het duidelijkste antwoord op de titelvraag boven deze column. Want zoals eerder aangegeven: hoe meer wij ervan smullen, hoe groter de vraag en het aanbod.
En ook: hoe meer redenen om het niet te eten, hoe meer de vergeten groenten in de vergetelheid zullen verdwijnen. De meeste stemmers in de poll gaven slechts 1 reden op, maar sommige mensen hadden wel 4 of 5 redenen. Net als ik eigenlijk.
Toch wil ik het nog niet zomaar opgeven met die vergeten groenten en vooral met mijn gedrag rondom deze producten. Ik heb al drie motivatiepuntjes gevonden om op onderzoek uit te gaan: aanbod onderzoeken, mezelf uitdagen in de bereiding en smaak ontdekken. Zal het voldoende zijn om mij de komende tijd op de fiets te krijgen naar de locaties waar ze wel te krijgen zijn?
Het leuke van een poll in een Facebookgroep is dat mensen zich geroepen voelen om tips te delen. Ik heb dus al een paar leuke producenten en kleine winkels in mijn eerstvolgende fietsroute staan. Wordt vervolgd… en hopelijk verdwijnen die groenten dan van het vergeten groentelijstje en komen ze in de volle glorie te staan, die ze hoogstwaarschijnlijk verdienen.