Wie is eigenlijk de klant in de korte keten?
Ook al fiets ik mijn woongebied al ruim drie jaar flink in de rondte voor mijn eten, regelmatig ontdek ik nog nieuwe plekjes verscholen tussen glas en groen. Zo fietste ik onlangs voor het eerst een route door het Kraaiennest, een kleine oase tussen de Westlandse kassen en Delflandse weilanden. Nooit doorheen gefietst! Tamelijk verbazingwekkend als je bedenkt hoeveel routes ik al gefietst heb. Waarna de vraag opkwam: als ik mezelf nog verbaas als verwoed korte keten fietser, wie is dan eigenlijk de gemiddelde klant in de korte keten?
Marja van der Ende
Je zou mij nu nog steeds een toerist op eigen geboortegrond kunnen noemen. En zo zijn er velen en steeds meer lokale en lokaal etende toeristen met mij. Ze fietsen voor een doel, hun dagelijkse eten, en ontdekken nieuwe tuinderslaantjes en verscholen boerenpaden. Het zijn de rechtstreekse klanten van de boeren en tuinders. Consumenten die de tijd nemen om te fietsen, rond te koekeloeren en te shoppen bij de stalletjes langs de weg, de boerderijwinkels en groente- en fruitautomaten. Het zijn ook de ouders en grootouders van kleine kinderen, die hun kroost willen leren waar het eten op hun bord vandaan komt. Liefst inclusief zelf plukken, zodat die herinnering voor altijd op hun netvlies gebrand blijft.
Ze verschillen niet zoveel van de echte toerist die een gebied voor het eerst bezoekt om vakantie te vieren en nieuwe dingen te ontdekken. Of je nu in een huisje, tent, caravan of hotel verblijft, of de fiets pakt vanuit je eigen huis, onontdekte plekjes zijn er altijd. En als de trend van ‘vaker kiezen voor de korte keten’ zich zo voortzet, dan zullen steeds nieuwe kleine winkels in het straatbeeld en op het boerenerf verschijnen. Meer te ontdekken waar mijn hart sneller van gaat kloppen.
Heb je tijdens je uitstapje ontdekt dat korte ketenproducten veel smaakvoller en verser zijn, dan blijft ook die herinnering hangen. Voeg daaraan het verhaal toe van eerlijkere prijsstelling richting de voedselproducent, dan ben je over de drempel. Met als kers op de taart: minder voedselverspilling en minder verbruik van plastic verpakkingen.
Meer korte ketenboeren
Laatst kopte RTL Nieuws “Eieren, kaas en vlees vanaf het erf: boeren omarmen korte ketenverkoop”. Sinds 2017 is er een stijging van bijna een derde van het aantal boeren dat rechtstreeks aan consumenten, supermarkten (zonder de lange weg van groothandels) of restaurants verkoopt. Eieren die bijna de dubbele prijs opleveren, de consument die wil weten wat er met het vlees gebeurd is, het contact met de mensen zelf…. Stuk voor stuk redenen waarom de geïnterviewde boeren gestart zijn met korte ketenverkoop.
Dat de voedselproducenten zelf steeds meer de voordelen gaan inzien van rechtstreekse verkoop, is een mooie ontwikkeling. Hoe meer aanbod, hoe leuker en afwisselender mijn fietstochtjes. Maar dan is er ook de consument met weinig tijd, zoals je kunt lezen in mijn vorige column. Even snel de boodschappen halen in de buurt. Liefst een one-stop-shopping bezoek in de met producten uit de buurt volgeladen landwinkel. Zit je als aanbieder met die landwinkel in de buurt, dan is de kans nu groter dat de keuze op jouw winkel valt en niet op de grote supermarktketen.
Of een kant-en-klare box die zo in de auto ingeladen kan worden of thuisbezorgd wordt. Sommige ideeconcepten in de maak gaan zelfs zo ver dat de inhoud van die box afgestemd kan worden op wat jouw lijf nodig heeft om gezond te blijven. Zullen dergelijke ideeën de lange keten overbodig maken? Of wordt het een nieuwe lange keten in de vermomming van de korte keten, omdat we als consument toch het hele jaar door producten willen eten die eigenlijk seizoensgebonden zijn?
Toekomst
Het ideale toekomstbeeld is natuurlijk dat ieder soort consument volledig bediend kan worden met lokaal geteelde producten. Of je nu verdwaalde toerist of recreant bent, (groot)ouder van een vruchtplukkend kind, consument met weinig tijd of fietsende toerist in eigen geboortegebied, het zou prachtig zijn als er ‘voor elck wat wils’ is.
We zijn daar natuurlijk nog lang niet. Wat daarvoor nodig is? Meer voedselproducenten die starten met korte ketenverkoop. Meer consumenten die daarvoor kiezen. Een groter besef van wat in het seizoen groeit en wat niet. Zou het zo simpel kunnen zijn?
Helaas bestaat er geen gemiddelde klant voor lokaal eten. Daarom zijn verschillende manieren van verkoop nodig, die afgestemd zijn op het koopgedrag van de consument. Zowel de consument die kiest voor gemak als voor ongemak, dient bediend te worden. En alles kan naast elkaar bestaan: afhalen en bezorgen, automaten en winkels, boxen vol lekkers en kleine stalletjes langs de weg, webshops en boerenschuren.
Alles om de monden te voeden met het lokale eten via de korte keten. Werk jij mee aan die toekomst?
